लोकतंत्र को बचाने के लिए संघ ने किया था संघर्ष : रामलाल

जागरणसंवाददाता,नोएडा:प्रेरणामीडियाद्वाराआपातकालपरआयोजिततीनदिवसीयसंगोष्ठीकेदूसरेदिनराष्ट्रीयस्वयंसेवकसंघकेअखिलभारतीयसह-संपर्कप्रमुखरामलालनेपुरानीयादेंताजाकीं।उन्होंनेकहाकियहएकऐसीअंधेरीरातथीजिसकासूर्योदयनहींदिखरहाथा।प्रतिवर्षइसघटनाकास्मरणकरनाआवश्यकहैताकिभविष्यमेंइसकीपुनरावृत्तिनहोसके।भयावहथी25जूनकीवहकालीरात

उन्होंनेकहाकिआपातकालसभीप्रकारकीअराजकताऔरअत्याचारोंसेपरेथा।रातोंरातमीडियापरपाबंदीलगादीगईऔरप्रचार-प्रसारकेसभीसंसाधनोंपरप्रतिबंधलगादियागयाथा।25जूनकीरातकोहीसभीबड़ेनेताओंकोगिरफ्तारकरजेलभेजदियागया।चारोंतरफभयकामाहौलथा।उससमयफिरोजाबादमेंसंघकाशिविरचलरहाथाजिसमेंसंघकेसभीवरिष्ठपदाधिकारीउपस्थितथे।वहींसेसंघकेपदाधिकारियोंनेयोजनाबनानीआरंभकरदीऔरलोकतंत्रकीरक्षाकेलिएआगेआनेकासंकल्पलियागया।यहनिश्चितथाकिसरसंघचालकबालासाहेबदेवरसजीकोगिरफ्तारकरलियाजाएगा।बावजूदइसकेवहफिरोजाबादसेनागपुरजानेकेलिएट्रेनमेंबैठेऔरजैसेहीनागपुरमेंउतरेउन्हेंगिरफ्तारकरलियागया।लेकिन,इससेपहलेआंदोलनकीरणनीतितैयारहोचुकीथी।संघकेप्रमुखपदाधिकारियोंकेगिरफ्तारहोनेकेबावजूदभीसंघकाकार्यनिरंतरचलतारहा,जिससेपुलिसऔरप्रशासनपरेशानहोउठा।पुलिसयहमानकरचलरहीथीकिजबसंघकेसभीपदाधिकारियोंकोगिरफ्तारकरलियाजाएगातोकिसीप्रकारकीगतिविधियांनहींहोगीलेकिनऐसानहींहोसका।स्वयंसेवकोंनेबड़ीतेजीसेस्थितिपरिस्थितिकेअनुरूपअपनेआपकोढाललिया।

तबझंडेमेंफूलोंकेसाथगिरतेथेपर्चे

अपनेसंस्मरणसुनातेहुएउन्होंनेकहाकिमैंभीभूमिगतआंदोलनमेंसक्रियरहाऔरलगभगएकवर्षबादसंघकीएकबैठकमेंजातेसमयमुझेगिरफ्तारकरलियागया।उससमयकेवलकार्यकर्ताहीनहींबल्किमातृशक्तिभीआगेआईऔरपूरीनिडरताकेसाथमहिलाओंनेसंघकेभूमिगतआंदोलनमेंबढ़-चढ़करयोगदानकिया।जबसंघकेकार्यकर्ताजेलपहुंचेतोउन्होंनेजेलकोभीएकप्रकारसेप्रशिक्षणशिविरबनादिया।संघकेकार्यकर्तापूरीनिडरताकेसाथकार्यकरतेरहेऔर15अगस्तपरध्वजारोहणकेसमयजबअधिकारीझंडाफहरातेथेतोझंडेमेंबंधेफूलोंकेसाथसंदेशोंकेपर्चेभीगिरतेथे।संघर्षनेदिलाईआपातकालसेमुक्ति

संघकेआह्वानपरयुवाओंनेइसआंदोलनमेंबढ़-चढ़करहिस्सालियाऔरअपनाकैरियरदांवपरलगाकरसंघर्षकिया।अंतत:वहदिनआयाजबराष्ट्रीयस्वयंसेवकसंघकेकार्यकर्ताओंकासंघर्षफलीभूतहुआऔरआपातकालहटालियागया।राजनैतिकबंदियोंकोतुरंतछोड़दियागयालेकिनसंघकेकार्यकर्ताओंकोकईमहीनोंबादहीजेलसेमुक्तिमिलसकी।लोकतंत्रसेनानियोंकोबादमेंआईसरकारोंनेपुरस्कृतऔरसम्मानितकरनेकेउद्देश्यसेताम्रपत्रऔरपेंशनदी।लेकिन,संघकेकार्यकर्ताओंनेइसप्रकारकेपत्रऔरपेंशनलेनेसेसाफमनाकरदिया।जयप्रकाशनारायणनेसार्वजनिकरूपसेइसबातकोकहाथाकिअगरसंघनहोतातोलोकतंत्रकीविजयकभीनहोपाती।कार्यक्रमकीअध्यक्षताडा.अखिलेशमिश्रऔरसंचालनडा.प्रियंकासिंहनेकिया।बृहस्पतिवारकोसमापनसत्रकोपा†चजन्यकेसम्पादकहितेषशंकरसम्बोधितकरेंगे।

Previous post छावनी में तब्दील रहा राम जानकी
Next post Aurangabad: मेरी जान बचा लीजिए